5,500 yıl önce mağara adamları ayakkabıda nasıl bir modayı takip ediyordu? Arkeologlar bu sorunun cevabını bulmuş olabilir.
Mısır’ın Büyük Piramit’inden 1000 yıl, Stonehenge’den 400 yıl daha eski kusursuz bir biçimde korunmuş bir ayakkabı Ermenistan’da bir mağarada koyun gübresine gömülü olarak bulundu.
Ermenistan’ın Türkiye ve İran sınırındaki Vayotz Dzor kasabasında bir arkeolog ekibi 5,500 yıllık eski bir ayakkabı buldu. Keşfedenleri şok eden bu kalıntı dünyadaki en eski deri ayakkabı.
“Ayakkabı ve diğer nesnelerin 600-700 yıl kadar eski olduğunu düşündük önce, çünkü çok iyi durumdaydılar,” dedi İrlanda Cork Üniversitesinden arkeolog Dr. Ron Pinhasi. İngiltere ve California’da iki bağımsız laboratuar tarafından karbon testi yapıldıktan sonra anladık ki buz adam Otzi’nin ayakkabısından birkaç asır daha yaşlıydı.
Buzadam Otzi Avusturya buzullarında 1991 yılında bulunmuştu. O zamanlar bir Çek akademisyen ayakkabıların şaşırtıcı derece gelişmiş olduğunu söylemişti: “5,300 yıl önce başka insanlar için ayakkabı yapan köşkerlerin olduğuna kesinlikle inanıyorum,” diyor Tomas Bata Üniversitesi’nden ayakkabı uzmanı Petr Hlyacek.
Yeni bulunan ve tek parça deriden kesilmiş olan ayakkabı yaklaşık MÖ 3,500 yılına ait ve mağaradaki kuru ve serin hava koşulları sayesinde şaşırtıcı derecede iyi halde. Mağaranın dibinde kalın koyun gübresi, alttaki nesneler için bir mühür görevi görmüş. Mağarada ayrıca çok iyi durumda, buğday, arpa, kaysı ve diğer yenilebilir bitkilerin olduğu kaplar da bulundu.
Ayakkabının içinde saman vardı, ancak arkeologlar bu samanın ayağı sıcak tutmak için mi yoksa ayakkabının şekli bozulmasın diye mi kullanıldığını bilemiyorlar. Pinhasi, ayakkabının bir kadına mı yoksa bir erkeğe mi ait olduğunu belirleyemiyor. “Küçük bir ayakkabı olmasına rağmen (37-38 numara), o döneme ait bir erkeğin ayağına da uyardı,” diye ekliyor.
Dünyada bilinen en eski ayakkabı Missouri’de Arnold Araştırma Mağarası’nda bulunan ve bitkisel maddelerden yapılmış bir sandaldır. İsrail’de, Savaşçı Mağarası’nda aynı çağa ait başka sandallarda bulunmuştur. Fakat bu ayakkabılar doğrudan doğruya tarihlenememiş, mağaradaki başka kalıntılara bakılmıştı. Bütün bu ayakkabılar farklı stillerde olduğu için arkeologlar söz konusu dönemde birçok çeşit ayakkabı olduğuna inanmaktadır.
Ayakkabı dışında mağaranın geri kalanı tam bir sır.
Pinhasi, “Ayakkabı ve diğer nesnelerin niçin mağarada olduğunu ve mağaranın kullanım amacını bilmiyoruz,” diyor. “Mağaranın arkasında çocuk mezarları var, ancak bu dönem hakkında o kadar az şey biliniyor ki bütün bu farklı nesnelerin neden bir arada olduğunu anlayamıyoruz.” Mağaranın birçok dehlizinde kazılar devam etmektedir
